Lelieteelt neemt maatregelen voor omwonenden en natuur
donderdag 8 december 2016
Afgelopen jaren zijn grote stappen gezet in de verduurzaming van de lelieteelt in Nederland. Lelietelers lichten deze stappen graag toe aan de leden van de Provinciale Staten van Overijssel. In een motie die op 7 december jl. is aangenomen roepen Provinciale Staten immers de boeren op om terughoudend en zorgvuldig om te gaan met bestrijdingsmiddelen. Lelieteler Marcel Markhorst uit Brucht (gemeente Hardenberg): “Deze oproep valt bij ons in vruchtbare grond. We nemen zorgen over omwonenden en natuurgebieden bijzonder serieus. Wij hebben al veel maatregelen genomen en gaan graag het gesprek aan met eenieder die daarover met ons van gedachten wil wisselen.”
Een aantal voorbeelden van inspanningen van de sector in de afgelopen jaren:
• lelietelers hebben met elkaar een gedragscode afgesproken die ook heeft geleid tot verschillende convenanten tussen telers, gemeente en omwonenden, onder meer in Hardenberg en Tubbergen. Alle betrokken partijen zijn tevreden over de uitvoering van deze convenanten;
• de bloembollensector heeft in 2014 het actieplan ‘Gezonde bollen, bloeiende sector’ gepresenteerd aan de Tweede Kamer. In het plan is aandacht voor de bodem, groene gewasbescherming, schoon water en omgang met omwonenden. Het actieplan is nu volop in uitvoering met onder meer verschillende onderzoeken binnen de Topsector Tuinbouw, maar ook met regionale samenwerkingen met provincies, natuurbeheerders, waterschappen en drinkwaterbedrijven;
• na jarenlange inzet van de sector heeft de Rijksoverheid het in 2015 wettelijk mogelijk gemaakt om Tagetes (afrikaantjes) te telen als biologische bestrijding van aaltjes die voorheen met chemie werden bestreden. Inmiddels staan er jaarlijks enkele honderden hectaren Tagetes in Oost-Nederland.
Ook de overheid heeft in de afgelopen jaren verschillende stappen genomen om de verduurzaming van de land- en tuinbouw te bevorderen en om omwonenden nog beter te beschermen. Een aantal voorbeelden:
• het Ctgb heeft in 2014/15 reeds toegelaten gewasbeschermingsmiddelen herbeoordeeld met oog op het risico voor omwonenden. Het Ctgb heeft in deze herbeoordeling juist ook de voor de lelieteelt meest relevante middelen meegenomen. De conclusie van het Ctgb is dat alle toegelaten middelen veilig zijn voor omwonenden, ook in het geval van een zogeheten ‘worst case’ scenario;
• het Ctgb heeft in 2014 beperkende voorwaarden opgelegd aan middelen op basis van metam-natrium, vaak ‘(natte) grondontsmetting’ genoemd, waardoor deze in de praktijk niet meer worden gebruikt. Deze toepassing was een belangrijke bron voor de maatschappelijke zorgen over lelieteelt. Deze bron is hiermee weggenomen;
• de Rijksoverheid heeft in de nota ‘Gezonde groei, duurzame oogst’ uit 2013 veel maatregelen aangekondigd om de gewasbescherming verder te verduurzamen. Zo wordt onder andere de verplichte driftreductie verhoogd van 50% bij watergangen naar 75% op alle percelen. Ook voor omwonenden is dat een belangrijke stap.
In de motie van Provinciale Staten wordt ook verwezen naar het onderzoek van het RIVM naar de blootstelling van omwonenden. Adjunct-directeur André Hoogendijk van de KAVB is namens de bloembollensector lid van de klankbordgroep van het onderzoek: “De sector vindt het onderzoek van groot belang en ondersteunt het in ieder opzicht. Als KAVB roepen we onze leden ook actief op om deel te nemen als zij door het RIVM worden benaderd.” Het onderzoek van het RIVM is van start gegaan met brede steun uit de wetenschappelijke en de maatschappelijke wereld. De resultaten worden pas in 2018 bekend, maar het RIVM heeft wel aangegeven om aan de bel te trekken als zij onderweg zaken tegenkomen die een risico vormen voor omwonenden. Tot op heden is dat niet het geval gebleken.
De KAVB en de lelietelers in Overijssel nodigen alle leden van de Provinciale Staten van harte uit voor een werkbezoek op een leliebedrijf in de regio. Uiteraard zijn ‘gewone’ omwonenden ook altijd welkom. Markhorst: “Laten we elkaar niet tegenkomen, maar oprecht ontmoeten.”